Kwaliteit van kankerzorg in Nederland kan nog beter
31-01-2014
Persbericht IKNL en KWF: Kwaliteit van kankerzorg in Nederland kan nog beter
Verbreden normen, verdere concentratie en betere registratie & transparantie
Recente initiatieven vanuit de medische beroepsgroep hebben gezorgd voor verbetering van de zorg voor patiënten met kanker. Maar voor diverse tumorsoorten is nog steeds sprake van ongewenste verschillen in diagnostiek en behandeling tussen ziekenhuizen en regio’s. Om dit te veranderen zijn in hoofdlijnen drie stappen nodig. Een: verbreding van de kwaliteitsnormen voor de behandeling van kanker – met niet alleen normen voor de feitelijke behandeling maar bijvoorbeeld ook voor de diagnostiek. Twee: verdergaande concentratie van de behandeling van minder voorkomende tumorsoorten. En drie: verbetering van de registratie van de behandeling. Met als doel transparantie over de kwaliteit van zorg. Dit concluderen KWF Kankerbestrijding en Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) in twee rapporten over de kwaliteit van de kankerzorg in Nederland, die zij vandaag in onderlinge afstemming uitbrengen.
In 2010 constateerde KWF Kankerbestrijding dat de kankerzorg in Nederland van goede kwaliteit is (SCK-rapport ‘Kwaliteit van kankerzorg’), maar dat er wel sprake is van ongewenste variatie tussen ziekenhuizen. Vier jaar later kunnen we concluderen dat de zorg op een aantal gebieden is verbeterd op initiatief van de medische beroepsgroep, maar dat we er nog niet zijn. Dit blijkt uit zowel het vervolg SCK-rapport ‘Kwaliteit van zorg in Nederland: voortgang en blik op de toekomst’ van KWF Kankerbestrijding als het rapport ‘Kankerzorg in beeld’ van IKNL. In de rapporten doen KWF Kankerbestrijding en IKNL aanbevelingen aan de medische beroepsgroepen, ziekenhuizen, patiëntenorganisaties en andere betrokkenen.
Nog steeds variatie
Voor verschillende tumorsoorten is nog sprake van variatie in kwaliteit van zorg. De grootste verschillen komen voor in de behandeling van relatief weinig voorkomende tumorsoorten en/of tumorsoorten waarvan de behandeling nog weinig geconcentreerd is. Variatie in diagnostiek en behandeling wordt bijvoorbeeld gezien bij maag-, zaadbal-, galweg-, galblaas- en nierkanker en neuro-endocriene tumoren, zo constateert het IKNL-rapport. Het KWF-signaleringsrapport laat onder andere zien dat voor hoog-risico prostaatkanker in sterke mate wordt afgeweken van de geldende behandelrichtlijnen en dat voor wekedelensarcomen sprake is van aanzienlijke variatie in de kwaliteit van de diagnostiek.
Kwaliteitsverbeterpunten
Recente initiatieven, met name vanuit de chirurgie, hebben laten zien dat variatie in zorg verminderd kan worden door het voeren van een gericht kwaliteitsbeleid. Het is van belang dat ook voor tumorsoorten waarvoor er nog onvoldoende kwaliteitsbeleid is ingezet, actie wordt ondernomen door de betrokken medische beroepsverenigingen:
Betere registratie voor kwaliteitsverbetering
Betere registratie is een belangrijk instrument om behandelaars inzicht te geven in elkaars prestaties en resultaten. Dit maakt het mogelijk van elkaar te leren en zo de variatie in behandeling terug te dringen. Zo laat de registratie voor de chirurgische behandeling van darmkanker bijvoorbeeld een daling van de operatiesterfte zien. Voor diverse tumorsoorten zijn inmiddels registraties met auditing opgezet, maar voor een aantal weinig voorkomende tumorsoorten nog niet. Dit geldt onder andere voor wekedelen- en bottumoren, schildklierkanker, hersentumoren en een aantal urologische tumoren. Daarnaast kunnen cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie beter benut worden om inzage te geven in de gevolgen van de variatie op de uitkomst van de patiënt. De in het ‘Kankerzorg in beeld’ rapport beschreven variatie in beleid bij de oudere patiënt dient nader onderzocht te worden om beter inzicht te krijgen in de optimale behandeling voor deze groeiende patiëntengroep.
Bovendien moeten de huidige kwaliteitsregistraties worden doorontwikkeld naar multidisciplinaire registraties, die de hele zorgketen van diagnostiek en behandeling omvatten. Met een enkele uitzondering is dit nog niet ontwikkeld. Ook is behoefte aan uitkomstdata op de langere termijn, zoals terugkeer van de ziekte en de behandeling daarvan.
Betere registratie voor meer transparantie
Maar registratie is niet alleen belangrijk om de ongewenste verschillen in behandeling terug te dringen. Goede registratie is ook een voorwaarde om de kwaliteit van de zorg in de ziekenhuizen transparant te maken voor patiënten. Op dit moment is betrouwbare en vergelijkbare informatie nog onvoldoende beschikbaar, waardoor het voor patiënten lastig is keuzes te maken in hun behandeling. KWF Kankerbestrijding vindt dat hier verandering in moet komen. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg, zorgverzekeraars en overheid vragen om transparantie en verantwoording over de kwaliteit van de geleverde zorg. De medische beroepsverenigingen zijn verantwoordelijk voor het beschikbaar komen van relevante kwaliteitsinformatie, waarna ziekenhuizen deze openbaar moeten maken. De Nederlandse Kankerregistratie en kwaliteitsregistraties bieden hiervoor een geschikte basis.
Verbreden van normen en verdere concentratie van zorg
Voor veel tumorsoorten zijn de afgelopen jaren kwaliteitsnormen geformuleerd, dan wel aangescherpt. Onder invloed van deze normen is concentratie van (delen van de) zorg de trend geworden. Zo is bijvoorbeeld het aantal ziekenhuizen dat alvleesklier-, slokdarm-, maag- en eierstokkanker chirurgisch behandelt, sterk verminderd. Uit de Nederlandse Kankerregistratie blijkt echter dat de behandeling van een aantal andere weinig voorkomende kankersoorten, zoals bij maag-, zaadbal-, galweg-, galblaas- en nierkanker en neuro-endocriene tumoren, nog niet of nauwelijks is geconcentreerd, terwijl daar wel betere uitkomsten door te verwachten zijn. Het signaleringsrapport geeft aan dat ook voor schildklierkanker, wekedelensarcomen en prostaatkanker verdere concentratie gewenst is.
Wat betreft de bestaande normeringen is verbreding van belang. Hierbij gaat het om (verdere) ontwikkeling van normen voor uitkomsten van zorg, zowel op de korte (bijvoorbeeld operatiesterfte, percentage onvolledig verwijderde tumor en complicaties) als lange termijn (bijvoorbeeld terugkeer van de ziekte (recidieven) en overleving). Tevens moeten bestaande normen worden doorontwikkeld naar multidisciplinaire normen, die de hele keten van zorg voor de patiënt beslaan. Met de Soncos-normering is hiervoor een belangrijk begin gemaakt. Dit vraagt in het bijzonder om inspanningen vanuit de pathologie, radiologie en nucleaire geneeskunde, maar ook vanuit de medische oncologie en de radiotherapie.
Verbreden normen, verdere concentratie en betere registratie & transparantie
Recente initiatieven vanuit de medische beroepsgroep hebben gezorgd voor verbetering van de zorg voor patiënten met kanker. Maar voor diverse tumorsoorten is nog steeds sprake van ongewenste verschillen in diagnostiek en behandeling tussen ziekenhuizen en regio’s. Om dit te veranderen zijn in hoofdlijnen drie stappen nodig. Een: verbreding van de kwaliteitsnormen voor de behandeling van kanker – met niet alleen normen voor de feitelijke behandeling maar bijvoorbeeld ook voor de diagnostiek. Twee: verdergaande concentratie van de behandeling van minder voorkomende tumorsoorten. En drie: verbetering van de registratie van de behandeling. Met als doel transparantie over de kwaliteit van zorg. Dit concluderen KWF Kankerbestrijding en Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) in twee rapporten over de kwaliteit van de kankerzorg in Nederland, die zij vandaag in onderlinge afstemming uitbrengen.
In 2010 constateerde KWF Kankerbestrijding dat de kankerzorg in Nederland van goede kwaliteit is (SCK-rapport ‘Kwaliteit van kankerzorg’), maar dat er wel sprake is van ongewenste variatie tussen ziekenhuizen. Vier jaar later kunnen we concluderen dat de zorg op een aantal gebieden is verbeterd op initiatief van de medische beroepsgroep, maar dat we er nog niet zijn. Dit blijkt uit zowel het vervolg SCK-rapport ‘Kwaliteit van zorg in Nederland: voortgang en blik op de toekomst’ van KWF Kankerbestrijding als het rapport ‘Kankerzorg in beeld’ van IKNL. In de rapporten doen KWF Kankerbestrijding en IKNL aanbevelingen aan de medische beroepsgroepen, ziekenhuizen, patiëntenorganisaties en andere betrokkenen.
Nog steeds variatie
Voor verschillende tumorsoorten is nog sprake van variatie in kwaliteit van zorg. De grootste verschillen komen voor in de behandeling van relatief weinig voorkomende tumorsoorten en/of tumorsoorten waarvan de behandeling nog weinig geconcentreerd is. Variatie in diagnostiek en behandeling wordt bijvoorbeeld gezien bij maag-, zaadbal-, galweg-, galblaas- en nierkanker en neuro-endocriene tumoren, zo constateert het IKNL-rapport. Het KWF-signaleringsrapport laat onder andere zien dat voor hoog-risico prostaatkanker in sterke mate wordt afgeweken van de geldende behandelrichtlijnen en dat voor wekedelensarcomen sprake is van aanzienlijke variatie in de kwaliteit van de diagnostiek.
Kwaliteitsverbeterpunten
Recente initiatieven, met name vanuit de chirurgie, hebben laten zien dat variatie in zorg verminderd kan worden door het voeren van een gericht kwaliteitsbeleid. Het is van belang dat ook voor tumorsoorten waarvoor er nog onvoldoende kwaliteitsbeleid is ingezet, actie wordt ondernomen door de betrokken medische beroepsverenigingen:
Betere registratie voor kwaliteitsverbetering
Betere registratie is een belangrijk instrument om behandelaars inzicht te geven in elkaars prestaties en resultaten. Dit maakt het mogelijk van elkaar te leren en zo de variatie in behandeling terug te dringen. Zo laat de registratie voor de chirurgische behandeling van darmkanker bijvoorbeeld een daling van de operatiesterfte zien. Voor diverse tumorsoorten zijn inmiddels registraties met auditing opgezet, maar voor een aantal weinig voorkomende tumorsoorten nog niet. Dit geldt onder andere voor wekedelen- en bottumoren, schildklierkanker, hersentumoren en een aantal urologische tumoren. Daarnaast kunnen cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie beter benut worden om inzage te geven in de gevolgen van de variatie op de uitkomst van de patiënt. De in het ‘Kankerzorg in beeld’ rapport beschreven variatie in beleid bij de oudere patiënt dient nader onderzocht te worden om beter inzicht te krijgen in de optimale behandeling voor deze groeiende patiëntengroep.
Bovendien moeten de huidige kwaliteitsregistraties worden doorontwikkeld naar multidisciplinaire registraties, die de hele zorgketen van diagnostiek en behandeling omvatten. Met een enkele uitzondering is dit nog niet ontwikkeld. Ook is behoefte aan uitkomstdata op de langere termijn, zoals terugkeer van de ziekte en de behandeling daarvan.
Betere registratie voor meer transparantie
Maar registratie is niet alleen belangrijk om de ongewenste verschillen in behandeling terug te dringen. Goede registratie is ook een voorwaarde om de kwaliteit van de zorg in de ziekenhuizen transparant te maken voor patiënten. Op dit moment is betrouwbare en vergelijkbare informatie nog onvoldoende beschikbaar, waardoor het voor patiënten lastig is keuzes te maken in hun behandeling. KWF Kankerbestrijding vindt dat hier verandering in moet komen. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg, zorgverzekeraars en overheid vragen om transparantie en verantwoording over de kwaliteit van de geleverde zorg. De medische beroepsverenigingen zijn verantwoordelijk voor het beschikbaar komen van relevante kwaliteitsinformatie, waarna ziekenhuizen deze openbaar moeten maken. De Nederlandse Kankerregistratie en kwaliteitsregistraties bieden hiervoor een geschikte basis.
Verbreden van normen en verdere concentratie van zorg
Voor veel tumorsoorten zijn de afgelopen jaren kwaliteitsnormen geformuleerd, dan wel aangescherpt. Onder invloed van deze normen is concentratie van (delen van de) zorg de trend geworden. Zo is bijvoorbeeld het aantal ziekenhuizen dat alvleesklier-, slokdarm-, maag- en eierstokkanker chirurgisch behandelt, sterk verminderd. Uit de Nederlandse Kankerregistratie blijkt echter dat de behandeling van een aantal andere weinig voorkomende kankersoorten, zoals bij maag-, zaadbal-, galweg-, galblaas- en nierkanker en neuro-endocriene tumoren, nog niet of nauwelijks is geconcentreerd, terwijl daar wel betere uitkomsten door te verwachten zijn. Het signaleringsrapport geeft aan dat ook voor schildklierkanker, wekedelensarcomen en prostaatkanker verdere concentratie gewenst is.
Wat betreft de bestaande normeringen is verbreding van belang. Hierbij gaat het om (verdere) ontwikkeling van normen voor uitkomsten van zorg, zowel op de korte (bijvoorbeeld operatiesterfte, percentage onvolledig verwijderde tumor en complicaties) als lange termijn (bijvoorbeeld terugkeer van de ziekte (recidieven) en overleving). Tevens moeten bestaande normen worden doorontwikkeld naar multidisciplinaire normen, die de hele keten van zorg voor de patiënt beslaan. Met de Soncos-normering is hiervoor een belangrijk begin gemaakt. Dit vraagt in het bijzonder om inspanningen vanuit de pathologie, radiologie en nucleaire geneeskunde, maar ook vanuit de medische oncologie en de radiotherapie.
| Omschrijving | Plaatsingsdatum |
|---|---|
| Er is geen download aanwezig bij dit nieuwsbericht |